قرص اورژانسی

قرص اورژانسی چیست؟

بسیاری از بانوان سعی دارند با راهکارهای موثر و ایمن از بارداری‌ های ناخواسته جلوگیری نمایند، اما گاهی اوقات بنا به دلایل متفاوت ممکن است وضعیت بانوان به گونه‌ ای باشد که بر اثر یک رابطه محافظت نشده در معرض بارداری ناخواسته قرار بگیرند، در چنین موقعیتی تنها راه نسبتا قطعی برای پیشگیری از بارداری مصرف قرص‌ های اورژانسی است.

همانطور که از اسم این قرص پیداست بانوان تنها در مواقع اضطراری مجاز به مصرف این قرص‌ های هورمونی هستید، تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می‌ دهد که اگر بانوان در طی سال بیش از ۲ تا ۳ مرتبه از قرص‌ های اورژانسی استفاده کنند قطعاً تاثیرات منفی آن را بر سلامت بدن و عملکرد رحم مشاهده خواهند کرد.

اما اگر بخواهیم کمی جزئی‌ تر در مورد قرص‌ های اورژانسی صحبت کنیم باید حقایقی را در مورد این قرص‌ های هورمونی بدانید، متخصصان بر این باورند که قرص‌ های اورژانسی نمی‌ توانند از ابتلا به بیماری‌ های مقاربتی جلوگیری کنند و برای این کار استفاده از کاندوم الزامی است.

همچنین به یاد داشته باشیدکه بعد از مصرف قرص اورژانسی اگر لکه بینی یا خونریزی بیش از سه هفته طول می‌ کشد یا با دردهای شدید مواجه هستید باید به بارداری خارج از رحم مشکوک شده و برای بررسی این مسئله به پزشک مراجعه نمایید.

به طور معمول بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی حدوداً ۱ هفته الی ۱۰ روز زمان نیاز است تا قاعدگی بعدی اتفاق بیفتد، اگر ۳ تا ۴ هفته بعد از مصرف قرص اورژانسی پریود نشدید حتماً به پزشک مراجعه کرده و آزمایش بارداری را انجام دهید.

نکته دیگر در مورد مصرف قرص‌ های اورژانسی این است که هر فرد با توجه به سیستم جسمانی که دارد واکنشات متفاوتی در برابر این قرص‌ ها از خود نشان می‌ دهد، ممکن است برای چند دوره بعدی قاعدگی روند پریود به صورت نامنظم اتفاق بیفتد، همچنین ممکن است در بین هر قاعدگی لکه بینی را مشاهده کرده که معمولاً خطرناک نیست و جای نگرانی ندارد.

همواره این نکته را به یاد داشته باشید که قرص اورژانسی باعث سقط جنین نمی شود حتی اگر با وجود بارداری که از آن مطلع نیستید قرص اورژانسی را مصرف کنید هرگز تاثیرات منفی بر سلامت جنین اعمال نکرده و اثر آن نهایتاً ۷۲ ساعت بعد از مصرف از بین می‌ رود.

زمانی که صحبت از مصرف قرص‌ های اورژانسی می شود افراد با این مسئله مواجه می شوند که چه زمانی بهتر است از این قرص‌ ها استفاده کنند، اگر بعد از رابطه محافظت نشده نیاز به قرص‌ های اورژانسی داشتید می‌ توانید از قرص لوونورژسترول استفاده کنید، این قرص‌ ها تا حداکثر سه روز بعد از رابطه جنسی اثرگذاری مطلوبی بر تخمک بارور شده داشته و از بارداری ناخواسته جلوگیری می‌ کنند.

اما قرص دیگری با نام اولیپریستال استات برای کسانی مناسب است که مدت بیشتری از رابطه جنسی محافظت نشده آنها گذشته است، این قرص‌ ها حدوداً ۱۲۰ ساعت یا ۵ روز اثرگذاری مطلوبی خواهند داشت.

اما اگر نیاز است که بلافاصله بعد از رابطه جنسی از قرص‌ های پیشگیری کننده استفاده کنید قرص ال دی و اچ دی مناسب هستند و در صورت عدم دسترسی به قرص‌ های اورژانسی این دو قرص نیز می‌ توانند اثرگذاری خوبی داشته باشند.

انواع قرص اورژانسی

قرص اورژانسی مورد تأیید سازمان غذا و دارو برای پیشگیری اضطراری از بارداری دو نوع است:

اولیپریستال استات

اولیپریستال استات که با نام‌های اِلا یا اِلاوان هم شناخته می‌شود سبب اختلال در عملکرد طبیعی پروژسترون می‌شود، زیرا این هورمون بدن زن را برای بارداری آماده می‌کند. این نوع قرص با متوقف کردن یا به تأخیر انداختن تخمک‌گذاری مانع بارداری می‌شود.

قرص لوونل

قرص لوونل که با نام تجاری لوونوژسترول شناخته می‌شود.

این قرص‌ها دارای ترکیبات پروژسترونی هستند و در دو نوع یک‌عددی در دز 1/5 میلی‌گرمی و دوعددی در دز 0/75 میلی‌گرمی موجودند. مصرف این قرص‌ها باعث توقف یا به تأخیر انداختن تخمک‌گذاری می‌شوند.

تحقیقات نشان‌می‌دهند که قرص‌های ضد بارداری که تنها حاوی پروژستین هستند، عوارض جانبی کمتری دارند و گزینه‌ی مطمئن‌تری برای برخی از افراد باشند.

قرص لوونورژسترول بدون نسخه در دسترس است ولی الاوان فقط با نسخهٔ پزشک قابل تهیه است.

عوارض قرص‌ های اورژانسی

مصرف قرص‌ های اورژانسی به دلیل داشتن میزان هورمون‌ ها مختلف ممکن است تغییراتی را در بدن افراد به وجود بیاورد، اما بدن بانوان با یکدیگر متفاوت است و ممکن است واکنشات مختلفی در پی مصرف قرص‌ های اورژانسی اتفاق بیفتد.

اما مهم ترین و شایع‌ ترین عوارض قرص‌ های اورژانسی را در این مطلب برایتان خواهیم گفت تا در صورت مواجهه با آنها بدانید که چه موقع نیاز است به پزشک مراجعه نمایید.

بسیاری از بانوان بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی ممکن است پریودهای بعدی را به صورت نامنظم تجربه کنند، البته این مسئله نگران کننده نبوده و نهایتاً دو تا سه دوره بعد نظم طبیعی قاعدگی باز می‌ گردد.

از دیگر عوارض مصرف قرص‌ های اورژانسی باید به گرفتگی عضلات اشاره کرد، معمولاً این عارضه به همراه دردهای شکمی و لگنی اتفاق افتاده و نهایتاً طی چند ساعت یا چند روز بهبود می‌ یابد، اما اگر بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی حالاتی همچون تهوع و استفراغ برایتان اتفاق افتاد مهم است که در صورت بالا آوردن قرص مجدداً دوز مربوطه را مصرف کنید.

اما اگر بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی با سردرد یا ضعف و بی‌ حالی مواجه می شوید و تغییرات خلق و خو را به صورت محسوس تجربه می‌ کنید جای نگرانی نداشته و نیازی به درمان نخواهید داشت، نهایتاً بعد از چند روز با از بین رفتن اثر دارو این حالات برطرف شده و بدن به وضعیت نرمال باز می‌ گردد.

اما دیگر عوارض قرص‌ های اورژانسی مشکلات پوستی و حتی خونریزی‌ های بی‌ موقعی است که باعث نگرانی افراد می شود، همچنین ممکن است حساسیت شدید سینه‌ ها را تجربه کنید که عموماً جای نگرانی ندارد، اما اگر برای یک هفته این حالات ادامه پیدا می‌ کند حتماً به متخصص مراجعه کنید.

راه کارهای کاهش دهنده عوارض قرص اورژانسی

ما می توانیم عوارض جانبی مصرف قرص اورژانسی را کاهش دهیم.موارد زیر برخی از راه کار های کاهش عوارض می باشد.

تغذیه

اولین مورد برای کاهش عوارض مصرف قرص‌های اورژانسی، اصلاح تغذیه است.

از مصرف غذاهای چرب و سنگین بعد از مصرف قرص خودداری کنید.

همچنین قرص را همراه با غذا یا یک لیوان شیر مصرف کنید تا احتمال تهوع و استفراغ را کاهش دهید.

زمان‌بندی مصرف

اگر سابقه حالت  تهوع دارید، بهتر است قرص را قبل از خواب مصرف کنید.

مایعات را در طول روز بیشتر کنید تا از کم‌آبی بدن جلوگیری شود و عوارض جانبی را به طور قابل توجهی کاهش دهید.

ورزش

افزایش تحرک یکی دیگر از راهکارهایی است که می‌تواند به کاهش علائم ناشی از این بیماری بسیار کمک کند.

نداشتن تحرک کافی احتمال عوارض را بیشتر می کند.

محدودیت مصرف

مصرف مکرر این قرص به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

چرا که مصرف زیاد می‌تواند عوارض را چندین برابر کند.

سعی کنید در صورت الزام از این قرص استفاده کنید.

دیگر روش‌های پیشگیری

تا حد امکان از  دیگر روش‌های پیشگیری از بارداری منظم مانند کاندوم، قرص‌های ضد بارداری، IUD و ایمپلنت استفاده کنید.

چه موقع مصرف قرص‌ های اورژانسی بی‌ فایده است؟

زمانی که صحبت از مصرف قرص‌ های اورژانسی می شود متخصصان نکات مهمی را به همه بانوان اعلام می‌ کنند که با رعایت آنها و دانستن اطلاعات لازم می‌ توانند نسبت به اثرگذاری قرص‌ های اورژانسی اطمینان حاصل نمایند.

به خاطر داشته باشید که اگر بعد از رابطه محافظت نشده زمان طلایی از دست برود، مصرف قرص‌ های اورژانسی دیگر اثرگذاری مناسبی ندارد و قطعا نمی‌ توانند از بارور شدن تخمک جلوگیری نمایند.

اما شرایط جسمانی بانوان تا حد زیادی با اثرگذاری قرص‌ های اورژانسی مرتبط است، متخصصان معتقدند که اگر شاخص توده بدنی افراد بالاتر از ۳۰ باشد قطعاً اثر دارو را کمتر کرده و حتی ممکن است قرص‌ های اورژانسی کاملاً بی‌ اثر باشند، اما به خاطر داشته باشید که اگر قرص‌ های اورژانسی را با انواع داروهای ضد افسردگی، کاربامازپین و باربیتورات ها مصرف کنید قطعاً تداخل دارویی اتفاق افتاده و اثر قرص‌ های اورژانسی را تا حد چشمگیری کاهش می‌ دهد.

با این حال اگر احتمال می‌ دهید که تخمک آزاد شده بارور شده است قرص‌ های اورژانسی به هیچ عنوان مانع از بارداری نشده و تاثیری بر سقط جنین و مرگ تخمک بارور شده نخواهند داشت.

به هر حال مهم است که در چنین شرایطی حتماً از راهکارهای مناسب برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید و اگر در چنین شرایطی هستید قطعاً مصرف قرص‌ های اورژانسی برایتان مناسب نخواهد بود.

موارد منع مصرف قرص اورژانسی

بسیاری از بانوان تصور می‌ کنند که قرص‌ های اورژانسی برای همه افراد مناسب و کاربردی است، اما به خاطر داشته باشید که محدودیتی برای مصرف این قرص‌ ها وجود دارد و برخی از انواع بیماری‌ ها می‌ توانند باعث عدم اثرگذاری این قرص‌ ها شوند و حتی اگر با وجود اختلالات جسمانی از این قرص‌ ها استفاده کنید ممکن است شرایط فرد نامساعد شده و باعث پدیدار شدن آسیب‌ های جسمانی جدید می شود.

تمامی کسانی که با فشار خون بالا یا بیماری‌ های قلبی مواجه هستند نمی‌ توانند از قرص‌ های اورژرانسی استفاده کنند، البته ابتلا به دیابت و بیماری‌ های شدید کبدی مصرف قرص‌ های اورژانسی را برای افراد غیر ممکن کرده و این افراد نمی‌ توانند از این روش برای پیشگیری از بارداری استفاده نمایند.

همچنین اگر بانوان به آسم شدید مبتلا باشند و یا دوره درمان سرطان سینه را سپری می کنند نمی‌ توانند از قرص‌ های اورژانسی استفاده کنند و مهم است که در این شرایط با نظر پزشک راهکارهای مناسب را برای پیشگیری از بارداری انتخاب نمایند.